فیلم هایی که شیوه داستان گویی در سینما را تغییر دادند - دروازه پرشیا

عدم توجه به داستان گویی در فیلم ها باعث شده تا شاهد فیلم های کلیشه ای زیادی باشیم که خط کلی داستان در این فیلم ها حرفی برای گفتن ندارد، اما این سکه روی دیگری نیز دارد و فیلم هایی را می شناسیم که سبک داستان گویی نوآورانه آنها باعث شد تا سایر سینماگران الهام های زیادی از این فیلم ها بگیرند.

در ادامه با هم نگاهی به لیستی از فیلم هایی خواهیم داشت که شیوه داستان گویی در سینما را تغییر داده اند، به این ترتیب پیشنهاد می کنیم اگر شما هم به داستان در فیلم ها اهمیت زیادی می دهید تا انتهای این لیست با ما همراه باشید.

فیلم زندگی شیرین (la dolce vita)

این فیلم محصول ایتالیا است و با نام لا دولچه ویتا نیز شناخته می گردد، اگر سینمای ایتالیا را بشناسید حتماً به خوبی می دانید که سینمای این کشور کارگردان های بسیار بزرگی را به دنیا معرفی نموده است، اما در بین تمامی کارگردان های ایتالیایی انصافاً می توان گفت فلینی یک سر و گردن بالاتر است و در میان تمامی فیلم هایی که فلینی ساخته است، فیلم زندگی شیرین محصول سال 1960، یکی از تاثیرگذارترین آثار وی شناخته می گردد.

در این فیلم شاهد روایت داستان یک هفته از زندگی روزنامه نگاری با نام مارچلو روبینی هستیم که برای مجله های زرد گزارش می نویسد، او در خیابان های رم در پی عشق و خوشبختی است و با فیلمی طرف هستیم که ضرب آهنگ پیوسته ای دارد و داستان آن با پیشرفت فیلم عمیق تر می گردد. این داستان در هفت بخش ادامه پیدا می نماید که هر کدام از بخش ها به بخش دیگر به زیبایی متصل می گردد تا فیلینی ترکیبی از لحظه های شادی و غم را در فیلم زندگی شیرین به نمایش بگذارد.

سبک داستان گویی فیلنی در فیلم زندگی شیرین به میزان ای مجذوب نماینده بود که پس از آن، سینماگران زیادی سعی در تقلید از این سبک داشتند اما این فقط فیلم زندگی شیرین است که توانست با این سبک داستان گویی در سینما جاودانه گردد. زندگی شیرین از جانب بسیاری از بزرگان سینما تحسین شده است و مارتین اسکورسیزی در مورد این فیلم گفت سینما به دو قسمت پیش و بعد از ساخت زندگی شیرین تقسیم می گردد.

فیلم آپارتمان

این فیلم برای ما ایرانی ها اثری شناخته شده است و هنوز هم صداپیشگی زنده یاد منوچهر نوذری به جای جک لمون در فیلم آپارتمان را به خاطر داریم. فیلم آپارتمان آخرین فیلم سیاه و سفیدی بود که جایزه اسکار را دریافت کرد و بسیاری از سینماگران این فیلم را بهترین اثر بیلی وایلدر می شناسند. در این فیلم بیلی وایلدر با هنرمندی تمام توانست کمدی و درام را با هم ترکیب کند و ارزش فیلم آپارتمان را می توان با اثرگذاری این فیلم روی آثار دیگری که پس از آن ساخته شد معین کرد.

شیوه داستان گویی این فیلم به میزان ای مجذوب نماینده و هنرمندانه بود که حتی سریال های تلویزیونی را نیز تحت تاثیر قرار داد که در این زمینه می توان به سریال معروف مردان دیوانه (Mad Men)، اشاره نمود.

بسیاری از فیلم نامه نویسان بزرگ، سبک داستان گویی فیلم آپارتمان را الگویی تمام و کامل برای فیلمنامه نویسی می دانند و این موارد باعث شد تا فیلم آپارتمان در جایزه های زیادی را از آن خود کند و در گیشه نیز فروش چشمگیری داشته باشد.

فیلم آنی هال (Annie Hall)

وودی آلن را با سینمایش می شناسیم اما این کارگردان برجسته، کتاب ها و فیلم نامه های زیادی نوشته و در مجموع می توان گفت از آن سینماگرانی است که در کنار کارگردانی، حرف های زیادی در فیلم نامه نویسی نیز برای گفتن دارد. شوخ طبعی و لطافت گفتار از هنرهای اصلی وودی آلن است و ردپایی از بزرگانی مانند برگمان و فلینی در فیلم های وودی آلن به چشم می خورد.

در این بین وودی آلن خواننده خوبی نیز هست و با نگاهی به فیلم ها و بعلاوه نوشته های او متوجه خواهید شد که تأثیر زیادی از داستایوفسکی گرفته است. وودی آلن سال هاست که در سینما فعالیت می نماید اما هواداران سینما وی را به خاطر ساخت فیلم های کمدی می شناختند تا اینکه فیلم آنی هال از جانب آلن روی پرده رفت. فیلم آنی هال ثابت کرد که وودی آلن نه تنها بازیگر و کارگردان برجسته ای است، بلکه نویسنده بسیار خوبی نیز هست.

آنی هال فیلمی کمدی رومانتیک است و در سال 1977 پس از اکران پیروز شد چهار جایزه اسکار را از آن خود کند. دایان کیتون در این فیلم جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کرد و جالب است بدانید وودی آلن فیلم نامه، فیلم آنی هال را در ابتدا برای دایان کیتون نوشته بود.

فیلم آنی هال در کنار داستان مجذوب نماینده، شیوه داستان گویی بسیار جالبی دارد و وودی آلن توانست با این فیلم نامه، جایزه اسکار بهترین فیلم نامه غیراقتباسی را نیز از آن خود کند.

فیلم توت فرنگی های وحشی

حتی اگر اهل سینمای کلاسیک نباشید باز هم بدون شک نام اینگمار برگمان به گوش شما خورده است، این فیلمساز برجسته سوئدی در سال 1357 فیلمی را به پرده نقره ای سینماها برد که به عنوان یکی از برجسته ترین آثار برگمان شناخته می گردد.

فیلم توت فرنگی های وحشی همچون سایر کارهای اینگمار برگمان به مرگ، رؤیا و عذاب وجدان انسان ها می پردازد. در این فیلم شاهد داستان پیرمردی با نام پروفسور بورگ هستیم که به همراه عروسش راهی مراسمی برای دریافت دکترای افتخاری است. این پروفسور و عروسش در راه با سه جوان و یک زوج برخورد می نمایند و در طول سفر، پروفسور بورگ خاطرات خوب و بد گذشته دوباره در فکرش شکل می گیرد.

در این فیلم شاهد روایتی از زندگی پنج نسل مختلف هستیم که با هنرمندی تمام تصویری کامل از تعامل انسان ها با یکدیگر به نمایش گذاشته شده است. برگمان در کنار کارگردانی، نویسندگی این فیلم را نیز بر عهده داشت و فیلم توت فرنگی های وحشی به لطف خلاقیت برگمان در داستان گویی توانست نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم نامه غیراقتباسی گردد. این فیلم در سال های بعد نیز تأثیر زیادی روی کارگردان ها و فیلم نامه نویسان گذاشت و رد پای شیوه داستان گویی فیلم توت فرنگی های وحشی را حتی در فیلم های اخیر نیز شاهد هستیم.

هر بار که به لیست بهترین فیلم های تاریخ سینما نگاهی داشته باشید بدون شک چشم شما به همشهری کین خواهد افتاد، این فیلم یک شاهکار جاوادنه است و بنیاد فیلم آمریکا، همشهری کین را بهترین فیلم تاریخ سینمای این کشور می داند.

اورسن ولز کارگردانی همشهری کین را بر عهده داشت و در نگارش فیلم نامه این فیلم نیز با هرمن جی. منکیویچ همکاری کرد. این فیلم به لحاظ بصری دارای تکنیک های خاصی در فیلم برداری بود که در یک مقاله بلند می توان به این تکنیک ها و خلاقیت ها اشاره نمود، اما چیزی که برای ما در این فیلم جالب تر به نظر می رسد شیوه داستان گویی همشهری کین است. این شیوه داستان گویی جایزه اسکار بهترین فیلم غیراقتباسی را برای همشهری کین در پی داشت، البته افتخارات همشهری کین بیشتر این حرف هاست و این فیلم مجموعاً 9 جایزه اسکار را در کارنامه خود دارد.

داستان فیلم همشهری کین با کلمه غنچه گل رز، آغاز می گردد. این کلمه از دهان چارلز فاستر کین، که فرد بسیار ثروت مند و بانفوذی است بیرون می آید سپس وی میمیرد. داستان ادامه فیلم برای کوشش در پیدا کردن مفهوم غنچه گل رز اتفاق می افتد.

اورلن ولز برای اینکه سبک داستان گویی فیلم همشهری کین خلاقانه باشد، از چندین راوی در این فیلم یاری می گیرد تا هر کدام قسمت های مختلفی از فیلم را روایت نمایند و جنبه های متفاوتی از شخصیت اورسن ولز با دقت بیشتری در فکر مخاطب شکل بگیرد. همشهری کین تأثیر زیادی روی سینمای بعد از خود داشته است اما بدون شک بیشترین تأثیر را می توان نحوه داستان گویی این فیلم دانست.

فیلم مجذوب نمایندهیت پنهان بورژوازی (The Discreet Charm of the Bourgeoisie)

امکان ندارد جایی از شیوه داستان گویی در فیلم ها صحبت گردد و حرفی از لوییس بونوئل به میان نیاید، این فیلمساز اسپانیایی آثار بزرگی را در کارنامه خود دارد اما داستان گویی هیچ کدام از این آثار به قوت فیلم مجذوب نمایندهیت پنهان بورژوازی نمی رسد.

انجمن های بزرگ هنری دنیا این فیلم را ستوده اند و جایزه اسکار برای بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان و بعلاوه نامزدی بهترین فیلمنامه اقتباسی را می توان از پیروزیت های اصلی مجذوب نمایندهیت پنهان بورژوازی دانست.

این فیلم داستان جالب و نوآورانه ای دارد اما زیبایی آن در این نکته است که این داستان سعی در ترکیب رؤیا و واقعیت با هم دارد. فیلم مجذوب نمایندهیت پنهان بورژوازی غرور و پوچی بی معنای سرمایه داران تهی مغز را مستقیماً مورد حمله قرار می دهد و زندگی انسان های طبقه اشراف جامعه را به نمایش می گذارد.

روشنایی های شهر

بدون شک چارلی چاپلین را می شناسید و فیلم روشنایی های شهر را دیده اید. این فیلم دقیقاً زمانی ساخته شد که دوران فیلم های صامت در حال نزدیک شدن به خاتمه خود بود. با توجه به اینکه داستان گویی در فیلم های غیرصامت، سطح جدیدی از روایت داستان را در اختیار کارگردان قرار می داد، چارلی چاپلین تصمیم گرفت تا روشنایی های شهر را صامت بسازد و ثابت کند که حتی بدون صدا نیز می توان با یاری تصویر پیغام اصلی فیلم را به مخاطب منتقل کرد.

انصافاً هم باید گفت چارلی چاپلین در این زمینه پیروز شد و این فیلم نقد های بسیار مثبتی را در جامعه سینمایی بدست آورد. جالب اینجاست که از زمان ساخت فیلم روشنایی های شهر دقیقاً 88 سال می گذرد اما این فیلم هنوز هم حرف های جدیدی برای گفتن دارد و به نوعی می توان گفت هرگز قدیمی نمی گردد.

کارگردان های بزرگی مانند استنلی کوبریک، آندره تارکوفسکی، فدریکو فلینی و وودی آلن، افرادی هستند که تاثیرهای زیادی این فیلم روشنایی های شهر گرفته اند. چارلی چاپلین در این فیلم عشق و محبت را به لطیف ترین شکل ممکن به نمایش می گذارد و داستان فیلم روایتی مجذوب نماینده و مستمر دارد که تماشاچی را تا انتهای فیلم سرگرم و مشتاق نگه می دارد.

فیلم راشومون (Rashomon)

این روزها کسی نیست که آکیرا کوروساوای فقید را نشناسد، اما این فیلم ساز برجسته ژاپنی برای اروپا و آمریکا ناشناس بود تا اینکه در سال 1950 فیلم راشومون را معرفی کرد و در نظر منتقیدن دنیای سینما به شخصیتی شناخته شده و مهم تبدیل شد. فیلم راشومون یکی از بهترین دستاوردهای کوروساوا است و جایزه افتخاری اسکار را در کنار شیر طلایی جشنواره ونیز در کارنامه خود دارد.

این فیلم نه تنها یکی از برجسته ترین آثار کوروساوا است، بلکه یکی از بهترین آثار سینمای ژاپن نیز به شمار میرود و به لحاظ شیوه داستان گویی نیز به عنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلم ها در زمینه روایت چندگانه داستان شناخته می گردد.

فیلم راشومون داستانی جنایی و درام دارد که این داستان از چند نگاه متفاوت روایت می گردد تا تماشاچی از یک طرف در جریان ابعاد مختلف داستان قرار بگیرد و از طرف دیگر هیجان و ضرب آهنگ فیلم اجازه ندهد که تماشاگر از تب و تاب بیافتد. در نتیجه حتی زمانی که فیلم به خاتمه رسید باز هم تکلیف داستان آن کاملاً معین نمی گردد و تماشاگر دقیقاً نمی تواند تشخیص دهد که چه اتفاقی افتاده است.

تأثیر سبک داستان گویی فیلم راشومون را تنها در سینما شاهد نبودیم و سریال های تلویزیونی زیادی را با این سبک داستان گویی مشاهده نموده ایم.

فیلم داستان عامه پسند (Pulp Fiction)

این فیلم در میان ایرانی ها با نام اصلی خود پالپ فیکشن، نیز شناخته می گردد و به عنوان دومین فیلم بلند کوئنتین تارانتینو توانست نام و آوازه این کارگردان را سر زبان ها بیاندازد. در فیلم داستان عامه پسند شاهد هنرنمایی بروس ویلیس، ساموئل جکسون، جان تراولتا و اوما ترومن بودیم.

این هنرپیشه ها نیز به واسطه موج مثبتی که فیلم داستان عامه پسند به راه انداخته بود به معروفیت و محبوبیت چشمگیری دست پیدا کردند. جالب است بدانید تمامی این پیروزیت ها مدیون شیوه خلاقانه روایت داستان فیلم بود.

فیلم نامه خوش ساخت فیلم داستان عامه پسند، داستانی را از چند نگاه متفاوت روایت می کرد و داستان های متفاوت و غیرخطی مختلفی را در این فیلم شاهد بودیم که با ادامه فیلم، مجذوب نمایندهیت این داستان ها بیشتر می شد.

استفاده از یک داستان غیرخطی و مجذوب نماینده و شیوه خلاقانه بیان همین داستان در فیلم داستان عامه پسند باعث شد تا در سال های بعد فیلم های زیاد دیگری را ببینیم که دقیقاً سعی در کپی برداری از این سبک داستان گویی داشتند، اما هیچ کدام از این فیلم ها نتوانستند به پیروزیت های فیلم داستان عامه پسند دست پیدا نمایند.

فیلم چهارصد ضربه (The 400 Blows)

سالانه تنها حدود 600 فیلم بلند در هالیوود ساخته می گردد و هزاران فیلم را در سینمای دیگر نقاط دنیا شاهد هستیم، اما تعداد انگشت شماری از این تعداد فیلم ها به عنوان شاهکارهای سینما شناخته می شوند و یکی از این آثار بدون شک فیلم چهارضد ضربه است.

در دهه 1950 جنبش نو در سینمای فرانسه شکل گرفت و بعدها به سایر نقاط دنیا نیز توسعه پیدا کرد، در میان فیلم هایی که تأثیر زیادی از جنبش نو داشتند، فیلم چهارصد ضربه معروف ترین آنهاست و با اثر طرف هستیم که فیلم برداری و فیلم نامه آن نقاط مثبت اصلی این فیلم را تشکیل می دهند. تأثیرگذاری سبک داستان گویی فیلم چهارصد ضربه به میزان ای بود که تا اواخر دهه 60 میلادی فیلم های زیادی با همین سبک و سیاق عرضه شدند. این فیلم تأثیر زیادی در سینمای مدرن نیز داشت و یکی از فیلم هایی است که تمامی علاقه مندان به سینما باید حتماً آنرا ببینند.

فیلم چهارصد ضربه داستان زندگی پسرکی با نام آنتوان دوآنل (Antoine Doinel)، را روایت می نماید که از مدرسه گریزان است و به جای درس و مشق به خیابان ها پناه می برد. این داستان با شیوه ای هنرمندانه و مجذوب نماینده روایت می گردد و لحظه ای مخاطب را رها نمی گذارد. در خاتمه نیز داستان فیلم به گونه ای تمام می گردد که تماشاچی را به فکر وا دارد.

در این قسمت به خاتمه لیست فیلم هایی رسیدیم که شیوه داستان گویی در سینما را تغییر داده اند، پیشنهاد می کنیم اگر فیلم های جالبی را سراغ دارید که به نظر شما نقطه قوت این فیلم ها، داستان پردازی شان است، در قسمت نظرات، نام این فیلم ها و معینات آنها را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

پ